Tips & Tricks: Meerdere papiersoorten in één boek
Gooi er een kwartje in en wij als drukkers en boekbinders kunnen úren over papier praten. We hebben er allemaal een mening over: de mooiste papierkeuze, de meest leesbare papierkeuze, de beste papiersoort voor foto’s. Wanneer je met papier werkt, dan weet je het: er zijn eindeloos veel papiersoorten op de markt en alle soorten hebben charme.
De juiste keuze maken is dan ook lastig en vaak een van de moeilijkste beslissingen die klanten moeten nemen. Wat als je niet uit die keuze komt? Als meerdere papiersoorten geschikt zijn? Dan gebruik je ze toch allemaal! Daarom hier een aantal tips om meerdere papiersoorten in één boek te verwerken. Met de juiste papiersoort transformeer je een boek van een standaard productie tot een goed doordacht kunstobject.
Met zo veel keuze en toepassingen kan het ingewikkeld zijn om de perfecte papiersoort te kiezen voor het project. Gelukkig is het met de opkomst van digitaal drukken ook gemakkelijker geworden om meerdere papiersoorten in één boek te verwerken.
Vergaard drukken
Laten we beginnen met onze favoriet: vergaard drukken. Op digitale persen heb je vaak meerdere papierlades. Neem de HP indigo. Deze pers heeft 4 papierlades en in elke lade kan een ander papiersoort. Dat betekent dat er 4 papiersoorten door elkaar heen en direct op de juiste volgorde bedrukt kunnen worden. Vooral bij garenloze boeken is dit een fantastische manier om elke pagina een passend materiaal te geven.
Een pagina met een foto kan via vergaard drukken op gestreken papier gedrukt worden voor een groter kleurbereik. Pagina’s met veel tekst kunnen op ongestreken papier gedrukt worden voor betere leesbaarheid. Archief pagina’s of pagina’s met oude documenten kun je op vergeeld romandruk plaatsen om de authenticiteit te benadrukken. Of wat dacht je van het meedrukken van gekleurd papier om de hoofdstukken aan te duiden?
Bij genaaid gebonden boeken kan dit ook. Dan moet je nog wel rekening houden met de vouwvellen en katernindeling. In de geniete brochure op de foto bovenaan dit artikel zijn de hoofdstukpagina’s gedrukt op kalkpapier. Het geeft de lezers een verrassing en kondigt op een leuke manier het volgende project aan.
Katern
De makkelijkste manier om een andere papiersoort te verwerken in een boek is een heel katern drukken op een afwijkend materiaal. Dit kan voor zowel offset als digitaal drukken. Bij dit duurzame notitieboek (zie afbeelding hierboven) is elk katern op een andere duurzame papiersoort gedrukt. Er is vooral rekening gehouden met de kleur van het papier. Door het grote contrast in kleur zie je duidelijk dat er verschillende papiersoorten zijn verwerkt.
Je kunt deze techniek ook gebruiken om bijvoorbeeld foto’s en tekst van elkaar te scheiden. Door alle foto’s in één katern te plaatsen en te drukken op gestreken papier voor een groter kleurbereik en alle tekst te plaatsen op ongestreken papier voor goede leesbaarheid, wordt het boek een stuk gebruiksvriendelijker.
Een nadeel is dat er van tevoren goed gerekend moet worden waar de katernen beginnen en eindigen. De katernindeling bepaalt de volgorde en inhoud van het boek. Niet bij alle boeken is er ruimte om te schuiven in de opmaak. In dat geval kun je overwegen om het boek garenloos te maken, zodat je met losse vellen kan werken en niet vastzit aan de katernindeling.
Inplakken
Soms is één pagina drukken op een afwijkende papiersoort genoeg om het boek interessant te maken. Je kunt een enkel vel vergaard meedrukken, maar als dat geen optie is door bijvoorbeeld de katernindeling of de druktechniek, is het ook mogelijk om een vel in te plakken. Met millimetertape wordt de pagina tussengestoken. Dit is ook een goede techniek om te gebruiken voor bijvoorbeeld vloeipapier dat te dun is om door de pers heen te halen. In dit boek (zie afbeelding hieronder) breekt een vel geel vloeipapier het ritme van het boek. Het geeft de lezer een rustmomentje.
Papierinspiratie
Nu je weet hoe je verschillende papiersoorten kunt verwerken, delen we graag onze favoriete toepassingen van afwijkende papiersoorten. Gebruik bijvoorbeeld papier met een grovere textuur om een signaal af te geven: je kunt een belangrijk onderdeel van het boek markeren of een twist in het verhaal aankondigen. Gekleurd papier is leuk om te gebruiken als aanduiding voor de bijlage of bronnenlijst. Papier met veel zichtbare vezels zien we vooral terugkomen als een hoofdstuk gaat over duurzaamheid of in een jaarverslag over duurzaamheidsambities. En metallic papier of spiegelpapier wordt veel gebruikt om de lezer aandachtig te houden. Iedereen houdt wel van een beetje glim toch?
Met al die papiersoorten is het moeilijk om de juiste papierkeuze te maken. Gelukkig kunnen wij als boekenmakers die keuze iets gemakkelijker maken door strategisch over de inzet van papier mee te denken. Zo maak je van elk boek een kunstwerk. En daar worden we allemaal blij van: pareltjes maken.
Tekst: Maureen Molkenboer, Probook
PRINTmatters ook bij jou op de mat?
